Decyzja o posiadaniu dziecka to niezwykle istotny, jeden z najważniejszych wyborów, przed którymi stajemy. Mimo że teoretycznie kwestia osobistych pragnień i gotowości do założenia rodziny powinna być intymnym i indywidualnym tematem, to nierzadko bywa kształtowana przez otoczenie. Presja społeczna, rodzinna czy kulturowa u wielu osób prowadzi do poczucia, że powinny mieć dzieci, niezależnie od tego, czy realnie ich chcą, a także czy są na to gotowe. Jak podjąć rozsądną decyzję o rodzicielstwie? Podpowiadamy.

Skąd bierze się presja na posiadanie potomstwa?

Mimo że świadomość społeczna rośnie, to jednak wciąż rodzice, dziadkowie czy dalsi krewni, zadają zwłaszcza młodym małżeństwom pytania w stylu: “Kiedy wreszcie zostaniemy dziadkami?” Czasem takie komentarze wynikają z troski lub chęci doświadczenia kolejnego etapu życia rodzinnego, ale mogą wywoływać niepotrzebną presję na osobach, które nie są gotowe na dzieci.

Oczekiwania rodziny to jednak niejedyne miejsce, gdzie możemy doświadczyć presji posiadania dzieci. Również kulturowe normy i tradycje wciąż tkwią w starych, tradycyjnych schematach, gdzie posiadanie potomstwa było obowiązkowym etapem życia. Normy kulturowe, zwłaszcza w bardziej tradycyjnych środowiskach, przypisują nam więc rolę rodzicielstwa jako podstawowego celu życia dorosłego człowieka.

Nierzadko jednak to również media i społeczne standardy narzucają na nas presję posiadania dzieci. Filmy, reklamy czy artykuły, pokazują obraz szczęśliwej rodziny z dziećmi, jako symbolu sukcesu i spełnienia. Takie przekazy mogą wywoływać u niektórych osób poczucie, że życie bez potomstwa jest niepełne czy mniej wartościowe. Kiedy nasi przyjaciele lub znajomi decydują się na dzieci, wówczas my również możemy odczuwać pewną presję, by nadążyć za grupą. Porównywanie się do innych, może jednak prowadzić do wrażenia, że coś jest z nami nie tak, jeżeli nie podążamy tą samą ścieżką, co jest oczywiście nieprawdą.

Jak presja wpływa na decyzję o rodzicielstwie?

Uleganie presji społecznej w kwestii posiadania dzieci może prowadzić do podjęcia takiej decyzji pod wpływem nacisków, a nie własnych pragnień. To zaś może skutkować późniejszymi problemami emocjonalnymi zarówno matki, jak i ojca. Bardzo często u kobiet, które urodziły dziecko “bo tak wypada” lub “bo wszyscy tego chcą” obserwowana jest depresja poporodowa. Takie mamy zmagają się z poczuciem niespełnienia, a nawet frustracją.

Osoby, które odczuwają presję, mogą doświadczać emocjonalnego wyczerpania i trudności w komunikacji z bliskimi. Ciągłe pytania i sugestie ze strony znajomych czy rodziny wywołują stres, zwłaszcza u tych par, które zmagają się z niepłodnością. Dodatkowo osoby, które nie chcą lub nie mogą mieć dzieci, wskutek presji społecznej odczuwają winę z powodu niespełnienia oczekiwań bliskich. Nacisk ze strony rodziny może wywoływać również konflikty między partnerami, zwłaszcza jeżeli ich oczekiwania dotyczące rodzicielstwa różnią się. Presja może więc skutkować problemami w związku, a nawet rozstaniem się partnerów.

Jak rozpoznać gotowość na posiadanie dziecka?

Zanim podejmiemy decyzję o posiadaniu dziecka, powinniśmy zastanowić się nad kilkoma kwestiami. Przede wszystkim, zastanówmy się, dlaczego chcemy lub nie chcemy mieć dzieci. Czy jest to nasze pragnienie, czy może ulegamy presji otoczenia? Samoświadomość jest niezwykle istotna. Dlatego warto zastanowić się, czy decyzja o posiadaniu dzieci jest naprawdę nasza i wynika z naszych potrzeb, czy może jest efektem presji z zewnątrz. Zastanówmy się również, jakie są nasze cele życiowe. Czy posiadanie dziecka się wpisuje w naszą wizję życia i jak taki maluch wpłynie na naszą karierę finanse, czy marzenia?

Warto zastanowić się również, czy jesteśmy gotowi na zmiany, ponieważ dziecko wszystko zmienia – od rytmu dnia po relacje w związku. Jest to więc spore wyzwanie i ogromny obowiązek na całe życie. Decyzję o posiadaniu potomstwa powinniśmy podjąć razem z partnerem. Najpierw jednak zastanówmy się, jak wygląda nasza relacja. Czy mamy wspólne cele dotyczące do rodzicielstwa? Czy jesteśmy na tyle stabilni emocjonalnie i finansowo, by podjąć ten krok? Następnie porozmawiajmy otwarcie z mężem, chłopakiem czy narzeczonym o swoich pragnieniach i obawach. Kluczowa jest tutaj otwarta komunikacja z partnerem. Upewnijmy się więc, że nasze decyzje są zgodne i oparte na wspólnych wartościach.

Przed podjęciem tak poważnej decyzji, warto również zdobyć pewne informacje na temat rodzicielstwa, aby mieć pewność, że nasze wyobrażenie o wyzwaniach i radościach związanych z posiadaniem dzieci, jest realistyczne. Edukacja na ten temat to jednak nie wszystko. Warto skorzystać również z profesjonalnego wsparcia. Jeżeli czujemy się przytłoczeni presją posiadania dzieci, możemy skonsultować się z psychologiem czy terapeutą, który pomoże nam uporządkować myśli i uczucia.

Jak radzić sobie z presją rodzicielstwa z otoczenia?

Presja społeczna bywa trudna do zniesienia. Istnieją jednak pewne sposoby, które pozwolą nam zachować własną autonomię, niezależnie od tego, czy nie chcemy mieć dzieci, czy borykamy się z bezpłodnością, czy być może jeszcze nie wiemy, co tak naprawdę chcemy robić w życiu. Przede wszystkim nauczmy się mówić stanowczo, ale uprzejmie „nie”. Ćwiczenie asertywności pomoże nam również w wielu innych aspektach naszego życia. Dlatego na wszelkie pytania dotyczące posiadania potomstwa, możemy odpowiadać na przykład w następujący sposób: „to bardzo osobista kwestia, nad którą się zastanawiamy”, „decyzję podejmiemy w swoim czasie”.

Jeżeli pewne osoby wciąż poruszają temat dzieci w taki sposób, który nas rani, starajmy się albo zmieniać temat konwersacji, albo unikać takich sytuacji. Wyeliminowanie toksycznych ludzi ze swojego otoczenia pomoże nam poczuć się lepiej i pewniej. Otaczajmy się za to ludźmi, którzy rozumieją i szanują naszą perspektywę oraz decyzję. Może to być bliska przyjaciółka, partner czy terapeuta. Jeśli więc presja społeczna związana z koniecznością posiadania dziecka źle na nas wpływa, znajdźmy wsparcie.

Pamiętajmy, że szczęśliwe i spełnione życie można prowadzić na wiele sposobów i nie każdy musi podążać tradycyjną ścieżką małżeństwa i rodzicielstwa. Dlatego tak ważne jest, by żyć w zgodzie ze sobą i podejmować decyzje, które przynoszą nam radość i satysfakcję. Posiadanie potomstwa wiąże się z ogromną odpowiedzialnością. Dlatego decyzja taka nie powinna być podjęta pod presją. Jeżeli nasze możliwości zdrowotne, finansowe czy mieszkaniowe, a także status związku, nie sprzyjają posiadaniu dzieci, nawet jeżeli są one naszym pragnieniem, powinniśmy najpierw zadbać o to, abyśmy mogli stworzyć im jak najlepsze warunki do rozwoju.